Jaargang 1
Nummer 6 - september 2003
door: Fred de Vries - Auteur

De korte termijn en de lange termijn

We geloven vaak dat we onze gedachten beheersen, maar vermoedelijk is het omgekeerde evenzo waar en beheersen onze gedachten ons net zo vaak.

Bij verschillende vormen van PDD-NOS wordt vaak gezegd dat er tussen de zintuigen onderling, of tussen de zintuigen en de hersenen, onvoldoende communicatie plaatsvindt. Ook wordt vaak opgemerkt dat er bij PDD-NOS tussen de beide hersenhelften onderling ook onvoldoende communicatie plaatsvindt.

De linkerhersenhelft is voornamelijk gespecialiseerd in taal, bewust analytisch denken en het serieel (stap voor stap) verwerken van gegevens. De rechterhersenhelft houdt zich voornamelijk bezig met de ruimtelijke integratie van stimuli van de zintuigen en parallelle (veel tegelijk, maar op een laag niveau) verwerking van gegevens, alsmede creativiteit en het op emotioneel niveau waarderen van kunst (voornamelijk muziek).

De linkerhersenhelft houdt zich dus ruwweg bezig met zaken op de lange termijn, terwijl de rechterhersenhelft zich juist bezighoudt met de korte termijn.

Indien er onvoldoende communicatie tussen beide hersenhelften plaatsvindt dan kan de ene hersenhelft de andere gaan 'overheersen'. Daardoor vindt er dus onvoldoende compensatie of tegenspraak plaats. Als de creatieve rechterhersenhelft niet wordt gecompenseerd door de analytische linkerhersenhelft kan er mogelijk ADHD-achtig gedrag ontstaan. Andersom is er mogelijk kans op PDD-NOS-achtig gedrag. De analytische kant van een persoonlijkheid domineert dan teveel. Sociale nuances zijn vaak onbeschreven en verschillen zelfs per situatie. Daardoor kunnen die sociale nuances nauwelijks 'beredeneerd' worden en moeten ze vaak 'op het gevoel' plaatsvinden. En juist daar ontstaan voor mensen met PDD-NOS de problemen.

Ook bij ADHD wordt vaak gezien dat de voordelen op de korte termijn belangrijker worden geacht dan de nadelen, die zich pas op de lange termijn kunnen gaan uiten. Daardoor liggen verslavingen (roken, drinken, drugsgebruik, sex) al snel op de loer.


Handboek PDD-NOS Column: september 2003

Er wordt nauwelijks gedacht aan de nadelen op de langere termijn (enge ziekten, kortere levensduur). Als je alcohol drinkt voel je je lekker in je vel zitten en dus ga je door.
En door het hyperfocussen, eveneens een bekend signaal van PDD-NOS, op een bepaalde gedraging (van de ene hersenhelft) worden deze personen niet geremd of tegengesproken (door de andere hersenhelft).

Ook bij dyslexie is iets soortgelijks aan de hand. Bij het lezen van een zin of een woord blijkt dat de capaciteit van het korte termijn geheugen te gering is en het lange termijn geheugen niet voldoende bereikt kan worden. Ook hier is er dus onvoldoende communicatie tussen beide hersenhelften.

In alle bovenstaande gevallen wordt het woord 'onvoldoende' gebruikt. Dat betekent dat er wel degelijk wat aan het probleem gedaan kan worden. Vanaf het allereerste begin moet voortdurend geoefend worden om een zo goed mogelijk resultaat te kunen behalen.
En voortdurend oefenen lukt eigenlijk alleen maar in een rustige omgeving en met een rechtlijnige opvoeding.
Iedere dag op vaste tijden dat uurtje extra oefenen op de zwakke punten levert zonder twijfel het meeste resultaat op.

Voortdurende mentale activiteit heeft ook nog een ander, onverwacht effect. Recente studies hebben aangetoond dat mensen, die voor hun tiende levensjaar slechts een beperkte opleiding hebben gehad, een hoger risico hebben om op latere leeftijd de Ziekte van Alzheimer te krijgen. Het idee hierachter is dat, wanneer het brein nog jong en plooibaar is, intensief leren ervoor kan zorgen dat er nog extra zenuwuiteinden (synapsen) in de hersenen worden aangemaakt. Op latere leeftijd heb je dan voordeel van deze extra capaciteit.

Daarbij geldt ook nog eens het criterium 'use it or lose it'. Je moet je intellectuele capaciteiten wel blijven gebruiken omdat ze anders als los zand tussen je vingers wegglippen.