Jaargang 4
Nummer 6 - juni 2006
Fred de Vries - auteur

FAS (Foetaal Alcohol Syndroom)

Al eerder hebben wij in dit Handboek PDD-NOS geschreven dat de uiteindelijke oorzaak van PDD-NOS een erfelijk probleem is en dat zogenaamde teratogene stoffen het erfelijk materiaal (zaadcel, eicel) kunnen beschadigen. Teratogene stoffen kunnen daardoor dus de uiteindelijke oorzaak zijn van het ontstaan van ontwikkelingsstoornissen. Alcohol is de belangrijkste teratogene stof die we kennen. De effecten van het gebruik van alcohol op de foetus tijdens de zwangerschap zijn in de USA door het CDC (Centre for Disease Control) diepgaand onderzocht en opgenomen in een breed gedragen rapport over het Foetaal Alcohol Syndroom .

Het probleem is echter dat men daar eigenlijk gedachtenloos alleen naar de gevolgen keek van alcoholgebruik van de vrouw tijdens de zwangerschap. Men heeft bijvoorbeeld geen onderzoek verricht of eventueel alcoholgebruik van de man net voor de conceptie ook dezelfde problemen zouden kunnen opleveren en ook niet of de ontstane problemen mogelijk al onder een andere naam bekend waren.

Wat is er aan de hand? Wanneer er beschadigingen in het erfelijk materiaal optreden ontstaan er vaak dezelfde problemen.

De opvallendste problemen, die bij het Foetaal Alcohol Syndroom worden aangetroffen, zijn de gelaatsafwijkingen, die in verschillende gradaties en variaties kunnen voorkomen. De meest voorkomende zijn een afgeplat gezicht, platte neusbrug, ogen die ver uit elkaar staan, overhangende oogleden, smalle bovenlip zonder 'cupidoboog', kleine kin, lage oren, platte neus die omhoog staat, afwijkingen aan het gebit. Daarnaast worden er een verlaagd geboortegewicht en vervolgens groeivertragingen aangetroffen.

Tot slot zijn er een behoorlijk aantal neurologische afwijkingen, zoals een slechte spiercoördinatie, slechte zuigreflex, overgevoeligheid voor fel licht, geluid en tast, alsmede tekortkomingen, achterstanden en afwijkingen in ontwikkeling, functioneren, aandacht, sociale vaardigheden, probleemoplossend vermogen en sensorische vaardigheden. Verder vertonen deze kinderen cognitieve problemen, pragmatische taalproblemen en geheugenproblemen. Verder wordt op hyperactiviteit gewezen.


Handboek PDD-NOS Column: juni 2006

Omdat de gelaatsafwijkingen eenvoudig tot verwarring kunnen leiden heeft de CDC in haar onderzoek ook gekeken naar syndromen die vrijwel dezelfde diagnoses kunnen opleveren. En hier verheldert men onbedoeld al iets het probleem: naast een aantal enorm zeldzame aandoeningen worden het Williams Syndroom en het Cornelia DeLange's Syndroom genoemd als syndromen die soortgelijke gelaatskenmerken kunnen vertonen. Beide syndromen zijn in dit Handboek PDD-NOS opgenomen als 'zeldzame neefjes van PDD-NOS'.

De problemen met sociale vaardigheden en taalvaardigheden kunnen zonder problemen tot PDD-NOS worden gerekend, terwijl de aandachtstekorten en hyperactiviteit natuurlijk op ADHD wijzen.

Ook de manier waarop een kind met het Foetaal Alcohol Syndroom zou moeten worden opgevoed is geheel in lijn met datgene wat we al voor kinderen met een andere ontwikkelingsstoornis hadden afgesproken. Ook zij zijn gebaat bij een duidelijke structuur, regelmaat, een duidelijk beloningssysteem en heel veel oefenen.

Wat hier dus is gebeurd is dat men het probleem van alcohol en zwangerschap in een vacuüm heeft bekeken. Men heeft dus opnieuw verzuimd om het grote geheel te overzien. Want natuurlijk is het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) niets anders dan PDD-NOS. Of anders gezegd: PDD-NOS is ook het Foetaal Alcohol Syndroom.

Wat wel zeer kwalijk is is dat ook in dit Amerikaanse onderzoek alleen maar wordt gesproken over de vrouw. Zij krijgen de schuld omdat zij tijdens de zwangerschap alcohol hebben gebruikt en zo de gezondheid en de toekomst van hun kind op het spel hebben gezet. Nergens wordt gewezen op de even zo grote kans op het krijgen van een kind met PDD-NOS (of FAS) wanneer mannen net voor de conceptie ook alcohol nuttigen.

De belangrijkste tip uit het onderzoek van het CDC is evenwel: geen enkele hoeveelheid alcohol kan veilig worden geacht gedurende de zwangerschap. Dat klopt. Maar we zouden graag zien dat in een volgende versie daaraan een opmerking over het alcoholgebruik van de man zou worden toegevoegd.

Meer info: www.fasstichting.nl