Jaargang 4
Nummer 3 - maart 2006
Fred de Vries

Kan beter slapen medicatie bij kinderen met ADHD vervangen?

Kinderen, die symptomen van ADHD vertonen, kunnen in werkelijkheid misschien slechts last van slaaptekorten hebben, zo verklaren onderzoekers aan het Technion-Israel Institute of Technology Sleep Laboratory. De behandeling van die slaapstoornissen bij deze kinderen leidt vaak tot behoorlijke verbeteringen van hun gedrag. Bovendien wordt heel vaak een aantoonbare vermindering van irriteerbaarheid, slechte stemmingen, woede en angst gezien.

De onderzoekers doen de suggestie dat de behandelende medici deze mogelijkheid duidelijk in hun achterhoofd zouden moeten houden voordat ze gemakshalve maar medicatie, zoals Ritalin, Concerta of Risperdal aan hun patiënten gaan voorschrijven.

Naar schatting leiden een procent of acht van alle kinderen in de USA aan ADHD en meer dan de helft daarvan wordt behandeld met medicijnen.

ADHD wordt gekarakteriseerd door een bepaalde vorm van te oplettend en nerveus gedrag, waarbij betrokken kinderen springerig en overgestimuleerd gedrag vertonen. Het lijkt dus op het eerste gezicht erg tegenstrijdig te zijn dat het toedienen van stimulerende medicijnen, zoals Ritalin, de meest effectieve methode voor de behandeling van ADHD-symptomen blijkt te zijn in het merendeel van die kinderen.

Vechten om wakker te blijven?
Dr. Giora Pillar vroeg zich af of sommige kinderen, die gediagnosticeerd waren met ADHD, mogelijk doodgewoon slaperig waren. Hun overmatige motorische activiteit zou dan slechts een methode kunnen zijn om alert te blijven, zo redeneerde hij, wat op zijn beurt weer de effectiviteit van de stimulantia (Ritalin) zou kunnen verklaren omdat deze de activiteit in de hersenen verhogen.

"Slaperige kinderen kunnen, in tegenstelling tot slaperige volwassenen, overdag hyperactief en onoplettend gedrag vertonen in plaats van toe te geven aan hun slaperigheid," zo verklaarde Pillar.

"Deze theorie wordt ondersteund door verklaringen van ouders, die aangeven dat kinderen, wanneer ze verschrikkelijk moe zijn, de neiging hebben om dwars, overactief, bozig en agressief gedrag te vertonen," zo stelde hij.

Slaapapneu, Limb Movement Disorder en 'Restless legs'
Pillar en zijn collega's bestudeerden het gedrag van een groep van 66 kinderen met een gemiddelde leeftijd van 12 jaar. Van deze kinderen waren er al 34 die de diagnose van ADHD hadden en de rest (zonder ADHD) had de functie van controlegroep.


Handboek PDD-NOS Column: maart 2006

De kinderen, die gediagnosticeerd waren met ADHD hadden behoorlijk hogere niveaus van slaperigheid gedurende de dag dan de kinderen in de controlegroep, zo ontdekten onderzoekers.

De helft van de onderzochte kinderen met ADHD (tegen 22 procent van de controlegroep) had last van een bepaalde graad van verstoring van de ademhaling tijdens het slapen, zoals slaapapneu, dat wordt gekarakteriseerd door onderbrekingen in de ademhaling die tien seconden of langer aanhouden en ten minste vijf keer per uur tijdens de slaap optreden.

Vijftien procent van de kinderen met ADHD (tegenover geen enkele in de controlegroep) had Periodic Limb Movement Disorder (PLMD), terwijl dat toch relatief zeldzaam is bij kinderen. PLMD is in Nederland een relatief onbekend broertje van 'restless legs' (RLS). PLMD zijn periodieke been- en armtrekkingen tijdens de slaap, terwijl het bij RLS gaat om mensen die niet kunnen inslapen omdat ze hun benen en armen maar niet stil kunnen houden.

Onderzoek heeft aangetoond dat de behandeling van deze slaapstoornissen bij kinderen vaak behoorlijke verbeteringen in het gedrag en cognitieve vaardigheden tot gevolg heeft, zo verklaart Piller, plus dat er een aantoonbare vermindering van irritatie, humeurigheid, kwaadheid en angst werd gezien.

Schoolprestaties, bijvoorbeeld, zijn vaak maar matig bij kinderen met slaapapneu, maar het blijkt dat deze een stuk beter worden wanneer de amandelen geknipt waren om het probleem op te lossen.

Dwing goede slaapgewoontes af De onderzoekers sporen ouders van hyperactieve en onoplettende kinderen, die gediagnosticeerd zijn met slaapstoornissen, aan om de ademhalingsproblemen (de slaapapneu) en de PLMD te laten behandelen, om goede slaapgewoontes af te dwingen (zoveel mogelijk op een vaste tijd naar bed, vaste routines voor het slapen gaan, niet toestaan dat kinderen nog 'omspoken' of met enige regelmaat uit bed komen), en om te voorkomen dat kinderen 's avonds nog cafeïnehoudend drinken krijgen.

Alleen wanneer deze maatregelen niet het gewenste resultaat opleveren zouden ouders medicatie voor ADHD moeten overwegen.


Veel meer info over dit en andere onderwerpen over ADHD kun je lezen in mijn boek 'Tornado - Handboek ADHD'. Kijk alvast even hier.