PDD-NOS

Mijn man en ik maken ons zorgen om onze zoon Elian van 3½ , die niet gaat slapen, als zijn deur niet op slot is. Wanneer dit bij logeeradressen onmogelijk is, blijft hij uren uit zijn bed komen, ongeacht wat we zeggen of doen. Dit leidde er een poosje terug toe dat wij op een zaterdagvond rond half elf met het hele gezin (mijn man en ik, Elian, Marie van vijf en Rowan van tien maanden) vanuit Amsterdam terugkeerden naar Groningen. We zouden bij oma slapen, maar Elian deed van alles, behalve slapen.

Al jaren heeft Elian 'waarschuwingen' nodig, er moet hem verteld worden wat er gaat gebeuren. Wil ik plotseling zijn tanden poetsen, dan kan ik dat wel schudden. Soms is Elian 'onbereikbaar', dan kan ik tegen hem praten, maar hoort hij me niet en kijkt hij langs me heen. Zoals laatst, toen ik hem dwong om zijn handen te wassen na het plassen; tien minuten huilde hij en riep hij om papa, waarbij uitleg dat handen wassen na het plassen altijd moet en dat papa op zijn werk was, volkomen verspilde moeite leek.

Straffen hebben weinig invloed op hem. Zeg ik een seconde van tevoren: 'Als je dit doet, dan …,' dan kan het zijn dat hij datgene niet doet, maar algemene regels houdt hij zich niet aan. Zo mag hij niet gooien met dingen, maar ik heb nog nooit gezien dat hij op het punt stond iets te gooien en zich bedacht, omdat hij mij zag. Vaak ligt Elian in een deuk, als wij boos op hem zijn. We zeggen dan wel dat het niet leuk is en dat papa en mama boos zijn, maar hij gaat er niet minder hard door lachen.

Verder hebben we de deurklink van Rowan's kamer altijd in onze slaapkamerkast, als Rowan in bed ligt. Tot voor kort lag die klink op een hoge badkamermeubel, maar Elian klom op de wastafel, pakte de klink, opende Rowan's deur en ging bij hem in bed liggen…

Op de peuterspeelzaal begrijpen ze niets van onze zorgen, want daar functioneert hij normaal. De buurvrouw denkt dat Elian gewoon aandacht wil, want hij speelt af en toe heel braaf bij hen. In zijn eentje, met auto's, zijn favoriete speelgoed.

Bij de crèche zien ze wel zorgwekkend gedrag bij Elian. Onder andere daagt hij de leidsters uit, reageert nauwelijks op straffen en duwt en trekt andere kinderen. Onlangs trok hij de buggy, waar Rowan in zat, omver.

Handboek PDD-NOS Column: december 2008

Alle gedragingen bij elkaar opgeteld, vermoeden wij dat er iets aan de hand is met Elian. Het logeerincident bij oma is de druppel die de emmer doet overlopen. We vragen ons af of hij over een half jaar wel zal kunnen functioneren op de basisschool.

Met onze zorgen stappen we naar twee orthopedagogen. We willen weten of het gedrag nog binnen het normale valt, of dat het een goed idee is om een diagnostisch traject in te gaan. Zelf zijn we namelijk bang voor een lichte aan autisme verwante stoornis. Ze raden ons het traject aan, 'voor de zekerheid'. We schakelen inderdaad liever 'voor niets' hulp in, dan dat we een diagnose missen.

We moeten Elian aanmelden via de huisarts, die zegt dat we het kunnen aangeven als het ons te lang duurt. Ook kunnen we aan de bel trekken als het thuis niet meer gaat. Zelf hebben we de indruk dat we er goed mee omgaan. Elian vertoont soms vreemd gedrag, maar wij reageren daar adequaat op, vinden we.

Toch vraag ik drie weken later wat de huisarts te lang vindt, omdat Elian in die periode steeds onhandelbaarder wordt: hij gaat van het ene stoute naar het andere. De huisarts zet er spoed achter. Een paar dagen later worden we gebeld door Accare, de instelling die de diagnostiek zal doen, dat we drie weken later terecht kunnen. Dat is over twee weken.

Thuis vullen we alvast observatievragenlijsten in en herkennen we sommige gedragingen. Schreeuwt hij veel? Ja, ontzettend veel, vaak zomaar tussendoor, maar ook als hij het ergens niet mee eens is. Vernielt hij spullen van zichzelf of van andere gezinsleden? Welja, Elian gooit altijd met zijn auto's, hoe vaak we ook vertellen dat ze daar kapot van gaan. Ook maakt hij werkjes van Marie kapot en krast hij op haar tekeningen. Onlangs verknipte hij de luxaflex. Is hij wreed tegen dieren? Elian ziet bijna nooit dieren, maar hij zette laatst wel een kopje over een spin heen en stond bij de kinderboerderij op de veren van de pauw. Is dat niet normaal kindergedrag?

Nog een paar weken en dan krijgt onze zoon een etiketje, of niet. We hopen natuurlijk van niet, dat zijn gedrag van voorbijgaande aard zal zijn. In ieder geval zullen wij handvatten kunnen krijgen en die zijn erg welkom.

Wachten duurt lang. Zeker als het om het welzijn van je kind gaat.

Diagnose of niet?