Jaargang 10
Nummer 10 - oktober 2012
Fred de Vries - auteur

Ontwikkelingsstoornissen en slaapproblemen

Het leven, ieder leven begint met een probleem en dat probleem is dat je de rustgevende moederschoot met dat rustig kloppende hart zult missen. Baby's zullen dus moeten wennen aan een leven waarin die zekerheden weggevallen zijn. De meeste kinderen zullen al vrij snel een redelijk normaal waak- en slaappatroon gaan ontwikkelen. Ze zullen gaandeweg steeds minder overdag slapend doorbrengen en steeds meer 's nachts doorslapen. Maar sommige kinderen zullen problemen blijven ondervinden om in slaap te vallen of door te slapen. De problemen zullen nog erger worden op het moment dat een dergelijk kind naar school zal moeten gaan. Het kleinste beetje stress of druk is al genoeg om de nachtrust volledig te verstoren.

Slaapstoornissen komen nog meer voor bij kinderen met ontwikkelingsstoornissen. Onderzoekers schatten dat tussen de 40 en wel 80 procent van alle kinderen met een ontwikkelingsstoornis problemen hebben om tot een gezonde nachtrust te komen. De grootste problemen bestaan uit:
- Ze vallen lastig in slaap;
- Ze hebben een onregelmatige slaap;
- Ze hebben een rusteloosheid of een slechte slaapkwaliteit;
- Ze worden vaak en ook vroeg wakker.

Het zal duidelijk zijn de een slechte nachtrust van een kind niet alleen zijn tol zal eisen van het kind zelf, maar - na verloop van tijd - van iedereen in het gezin. Als je na weer een mislukte nacht met wallen onder je ogen aan een kop sterke koffie zit om toch op gang te komen is het misschien handig om te weten dat er toch enkele handigheidjes zijn om je kind wat meer te laten slapen.

De onderzoekers weten eigenlijk niet precies waarom een kind met ontwikkelingsstoornissen zo waardeloos slaapt, maar ze hebben wel een paar theorieën. De eerste heeft te maken met sociale aanwijzingen. Van nature voelen mensen aan wanneer het tijd is om naar bed te gaan: je reageert op de normale cycli van licht en donker en die sturen in je lichaam de aanmaak van het hormoon melatonine aan. Om die melatonine aan te maken heeft het lichaam het aminozuur tryptofaan nodig en het blijkt dat kinderen met een ontwikkelingsstoornis óf een hoger niveau óf juist een lager niveau van dat aminozuur in hun lichaam hebben. Dat betekent dat de natuurlijke aanmaakt van melatonine ontregeld is.

Maar we volgen ook sociale aanwijzingen en eentje daarvan is dat we reageren als iemand gaapt of als een huidgenoot zich opmaakt om naar bed te gaan. Kinderen met ontwikkelingsstoornissen hebben moeite om die sociale aanwijzingen te herkennen.




Handboek PDD-NOS Column: oktober 2012

Vervolgens denkt men dat de extreme reactie van dit soort kinderen op stimuli (geluid, licht, geur, tast, etc.) kan zorgen voor een onrustige inslaap of slaap. Als alles extra luid, hard of ruw aanvoelt dan kunnen we ons voorstellen dat niemand lekker zal wegdommelen. Dat is ook de reden dat zulke kinderen bij het minste of geringste weer klaarwakker zullen zijn.

Tot slot moeten we niet vergeten dat in een leven waarin vrijwel niets direct zonder problemen zal lukken wat vaker faalangsten of depressies zullen kunnen voorkomen. Van deze aandoeningen is bekend dat zijn een ongestoorde slaap niet bevorderen. Bovendien hebben de bovenstaande problemen ook weer met elkaar te maken. Een kind dat voortdurend te weinig slaapt zal daarvan op de korte of lange termijn de lichamelijke en geestelijke gevolgen ondervinden. Onderzoek heeft uitgewezen dat er een aantoonbaar verband bestaat tussen een langdurig slaaptekort en het ontstaan van agressie, depressie, hyperactiviteit, versterkte gedragsproblemen, irritabiliteit, leerproblemen en cognitieve problemen.

En als je kind niet slaap dan slaap jij dus ook niet zo geweldig en je hebt kans dat je je irritatie daarover af en toe op je kind afreageert. Begrijpelijk, maar natuurlijk niet juist.

Wat kun je doen om je kind wat meer te laten slapen? Eigenlijk niet zoveel, maar mensen die het weten geven de volgende suggesties:
- Vermijd de hele dag zaken als voedingsmiddelen met het stimulerende cafeïne, zoals cola, koffie, sterke thee, chocolade;
- Schakel de televisie, computer andere stimulerende zaken minstens een uur tevoren uit;
- Stel een vaste routine in: geef je kind op een vast moment een bad en laat het op iedere dag op hetzelfde moment naar bed gaan. Help je kind ontspannen door voor het slapen gaan even voor te lezen;
- Plaats een dikke kwaliteit gordijnen voor de ramen om lichtinval zoveel mogelijk te voorkomen, leg dik hoogpolig tapijt op de vloer zodat geluid effectief wordt gedempt en smeer de scharnieren van de deur zodat ieder piepje verdwenen is;
- Spreek eens met je huisarts over de melatonine als voedingssupplement. Het kán mogelijk helpen om de slaapcyclus van je kind te normaliseren. De variëteit die je bij de drogist kunt kopen is niet de juiste want er bestaat een variant die was hoger gedoseerd is en alleen op recept verkrijgbaar is.

Meer (Engelstalige) informatie is hier te vinden.