Jaargang 10
Nummer 9 - september 2012
Fred de Vries - auteur

Kokosolie en hersenfuncties

Alzheimer is een ziekte die de hersenen aantast. Het leidt onder andere tot dementie, geheugenverlies en taal- en spraakstoornissen. De ziekte treedt met name op onder 65-plussers. In Nederland leiden ongeveer 250.000 personen aan Alzheimer. Een remedie bestaat er niet. Medicijnen, de zogenaamde acetylcholinesteraseremmers, werken niet of nauwelijks en zijn slechts symptoombestrijdend.

Oorzaak Alzheimer
Een studie[1] uit 2011 onderzocht de relatie tussen koolhydraatrijke voedingspatronen en Alzheimer. De onderzoekers merkten op dat er een sterk verband blijkt te bestaan tussen insulineresistentie in de hersenen en 'vroege Alzheimer'. Men noemt Alzheimer in dit opzicht dan ook wel het nieuwe 'diabetes type 3'.

Cholesterol en hersenen
Hoewel de hersenen slechts ongeveer 2% van de totale lichaamsmassa bedragen, bevatten zij ook zo'n 25% van de totale hoeveelheid cholesterol in het lichaam. De stof cholesterol speelt belangrijke rollen in de hersenen waaronder als anti-oxidant en als elektrisch 'isolatiemateriaal'. Ook speelt cholesterol een rol bij neurotransmitters. Neurotransmitters zijn essentieel voor de onderlinge communicatie van zenuwcellen.
Een tekort aan cholesterol in de hersenen wordt door de wetenschappers niet alleen bij Alzheimer gezien, maar ook bij Parkinson en algemene dementie.

Ranzig vet leidt tot een ranzig brein
Een belangrijke oorzaak van Alzheimer is dat geoxideerde vetzuren deel gaan uitmaken van de samenstelling van onze lichaamscellen. Lichaamscellen bestaan voor een belangrijk deel uit vetzuren en andere vetachtige stoffen (waaronder ook cholesterol). Geoxideerde vetzuren zijn vetzuren die met zuurstof hebben gereageerd waardoor ongezonde samenstellingen ontstaan. Met name meervoudig onverzadigde vetzuren zijn gevoelig voor oxidatie. Dit soort vetzuren vind je met name terug in vloeibare oliën zoals sojaolie, slaolie, wokolie, koolzaadolie, raapzaadolie etc.
In een onderzoek[2] uit 1980 lieten onderzoekers bijvoorbeeld zien dat wanneer jonge ratten melk kregen met een hoog gehalte aan sojaolie, dit leidde tot directe opname in de hersencellen en dat deze hersencellen structurele afwijkingen vertoonden.

Wat is de rol van kokosolie bij Alzheimer?
In tegenstelling tot de hierboven genoemde oliesoorten, die een hoog gehalte aan meervoudig onverzadigde vetzuren hebben, bestaat kokosolie voornamelijk uit verzadigde vetzuren. Deze vetzuren zijn ongevoelig voor oxidatie. In de eerder genoemde studie stelden de onderzoekers dat in Alzheimer, Parkinson en verwante ziektes een disfunctie van de mitochondria optreedt. Een studie uit 2010 liet zien dat kokosolie, rijk aan verzadigde vetten, juist een sterk beschermende rol speelt in oxidatieve stress in hartmitochondria.




Handboek PDD-NOS Column: september 2012

In tegenstelling tot de huidige ideeën zijn de verzadigde vetten uit kokosolie juist supergezond. Kokosolie helpt, onder andere, je HDL verhogen en je totaal/HDL-verhouding te verbeteren. Deze totaal/HDL-verhouding is de allerbelangrijkste cholesterolfactor in het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten. We lazen eerder dat een tekort aan cholesterol in de hersenen een belangrijke voorspeller is voor Alzheimer. Kokosolie verhoogt je HDL cholesterol op een natuurlijke manier, daarbij bijdragend aan voldoende toevoer van cholesterol naar je hersenen.
Nu blijkt ook weer uit een studie[3] uit 2011 dat, hoe hoger het HDL bij mannen is, des te langer zij leven en des te waarschijnlijker het is dat zij de leeftijd van 85 zullen halen.

Behalve de hiervoor genoemde bescherming die kokosolie biedt door de oxidatieve stress tegen te gaan en je HDL te verhogen, kan kokosolie om meer redenen ingezet worden tegen Alzheimer. Kokosolie bestaat voor ongeveer 75% uit zogeten MCT's (Medium Chain Triglycerides ofwel de vetdeeltjes zijn middellang). Deze MCT's worden in het lichaam omgezet tot zogeheten ketonen die door de hersenen als alternatieve energiebron kunnen worden gebruikt (normaliter gebruiken je hersenen glucose).

In 2004 deed men onderzoek[4] met een groep Alzheimerpatiënten. De ene groep kreeg een drankje met daarin MCT-vetten uit kokosolie, de andere groep kreeg een placebo. In de MCT-groep werden hoge concentraties aan ketonen waargenomen. Beide groepen kregen cognitieve testen en de MCT-groep bleek een aanzienlijk beter geheugen te hebben in de metingen dan de placebogroep.

Kennelijk doen deze uit de MCT van kokosolie ontstane ketonen iets in de hersenen dat op een of andere manier de geheugenfunctie verbetert.

Meer informatie over kokosolie of kokosvet is hier te vinden.

Bronnen:
[1] Seneff et al: Nutrition and Alzheimer's disease: the detrimental role of a high carbohydrate diet in European Journal of Internal Medicin - 2011
[2] Nagata et al: Effects of soya-bean protein and casein on serum cholesterol levels in rats in British Journal of Nutrition - 1980]
[3] Rahilly-Tiernet et al: Relation between high-density lipoprotein cholesterol and survival to age 85 years in men (from the VA normative aging study) in American Journal of Cardiology - 2011
[4] Reger et al: Effects of beta-hydroxybutyrate on cognition in memory-impaired adults in Neurobiology of Aging - 2004