Zwangere vrouwen die onvoldoende schildklierhormonen aanmaken hebben vier maal meer kans om een kind met autisme te krijgen
dan gezonde vrouwen, aldus schreven wetenschappers van het Houston Methodist Medical Centre en die van het Erasmus Medical
Centre recent in het vakblad Annals of Neurology.
Het verband kwam aan het licht tijdens een onderzoek onder meer dan 4000 Nederlandse moeders en hun kinderen. Het suggereert
een verband tussen sommige autisme spectrum stoornissen en een tekort aan schildklierhormonen bij de moeder.
In eerdere studies werd al aangetoond dat schildklierhormonen van groot belang zijn bij de migratie van hersencellen gedurende
de ontwikkeling van de embryo.
"Er is bij ons een groeiend besef dat autisme in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door omgevingsfactoren en niet door
genetische oorzaken," aldus Gustavo Román, een neuroloog die leiding geeft aan het Nantz National Alzheimer Center. "Dat geeft
me hoop dat interventie mogelijk is."
De schildklier scheidt een drietal hormonen af, namelijk trijoodthyronine (T3), thyroxine (T4) en calcitonine. Twee van die
hormonen worden door die schildklier aangemaakt uit jodium en het niet-essentiële aminozuur tyrosine. In normale omstandigheden
maakt het lichaam voldoende tyrosine aan.
Die schildklier kan echter een lastpost zijn omdat hij te snel kan werken (hyperthyreoďdie ofwel de ziekte van Graves) of te
langzaam kan werken (hypothyreoďdie), waardoor een teveel respectievelijk een tekort aan schildklierhormoon ontstaat. Door een
tekort aan tyrosine of een tekort aan schilklierhormonen ontstaan dus mogelijk de problemen.
De meest voorkomende oorzaak van een tekort aan schildklierhormonen is een gebrek aan jodium in het voedsel. Twee van de drie
hormonen - trijoodthyronine (T3) en thyroxine (T4) - bevatten dat element. Jodiumtekorten komen wereldwijd veel voor, ook in
de ontwikkelde landen. De WHO schat dat één op de drie mensen op deze aarde last hebben van een tekort aan jood.
Handboek PDD-NOS Column: oktober 2013
Het betreffende onderzoek was gebaseerd op de Generation R Study, uitgevoerd door het Erasmus Medical Centre (Rotterdam).
Dat is een onderzoek waar duizenden zwangere vrouwen tussen 2002 en 2006 vrijwillig aan deelnamen. Bij de moeders werd rond
de 13de week wat bloed afgenomen om de waarden van thyroxine (T4) te meten. Zes jaar later werd aan de moeder gevraagd om de
het gedrag en de emotionele ontwikkeling van hun kind te beschrijven, gebruikmakend van een gestandaardiseerde psychologische
vragenlijst.
Onderzoekers identificeerden 80 'mogelijk autistische kinderen' uit een populatie van 4039 - een getal dat in lijn was met
de bestaande verhouding van autisme spectrum stoornissen. Bij 159 moeders werd vastgesteld dat ze een ernstig tekort hadden
aan T4 (gedefinieerd als minder dan 5 procent T4 dan normaal) en van 136 werd vastgesteld dat ze een mild tekort
hadden aan T4.
De onderzoekers ontdekten een milde samenhang tussen de milde T4-tekorten en de kans om een kind met autisme te krijgen, maar
een sterke samenhang tussen een ernstig T4-tekort en het krijgen van een kind met autisme. De kans bleek bij deze vrouwen
bijna vier keer als bij vrouwen met normale waarden aan schildklierhormonen.
Onderzoeker Román zegt dat hij een eenvoudig advies heeft voor vrouwen die nu zwanger zijn of van plan zijn zwanger te
worden: laat je huisarts je jodiumwaarden en schildklierfunctie meten en begin alvast met het innemen van jodiumtabletten
of multivitamines. Omdat je toch al foliumzuur hoort in te nemen als je zwanger bent of wilt worden om neuralebuisdefecten
te helpen voorkomen zou dat innemen van extra vitamines en mineralen geen probleem moeten zijn.
Hoewel het onderzoek wel een verband aantrof tussen een slecht functionerende schildklier en autisme, kan nog niet direct gesteld
worden dan een verminderde functie van de schildklier autisme bij hun kind veroorzaakt. Daarvoor moet nog veel meer
onderzoek verricht worden.
Bron: Román et al: Association of gestational maternal hypothyroxinemia and increased autism risk in Annals of Neurology - 2013
