Suramine (Bayer 205 of Germanin®) is een medicijn dat afgeleid is van trypan red, een synthetische kleurstof die ooit getest werd
om een infectie met trypanosoma (een klasse van parasitaire protozoa) bij muizen te behandelen. Daarna bleek het werkzaam te
zijn tegen een regionale Afrikaanse vorm van narcoleptie ofwel slaapziekte en rivierblindheid, beide het gevolg van een infectie
met parasieten. Het medicijn is op de markt sinds 1916, maar is in de vergetelheid geraakt tot betere medicijnen beschikbaar kwamen.
Intussen kijkt men met de nodige belangstelling naar suramine omdat nieuwe ziektebeelden, zoals zikavirus, een wereldwijd probleem
dreigen te worden[1].
Het lijkt er nu op dat suramine ook de belangrijkste symptomen van autisme te kunnen verminderen. Tot die opmerkelijke conclusie komen
onderzoekers op basis van een kleinschalig klinisch onderzoek[2]. De wetenschappers verzamelden tien jongens die tussen de 5 en 14 jaar
oud waren en allemaal autisme hadden. Vijf van de jongens kregen een placebo. De andere vijf kregen één dosis suramine toegediend
middels een injectie.
De vijf jongens die het medicijn toegediend hadden gekregen, gingen meetbaar vooruit. Ze waren rustiger en geconcentreerder,
communiceerden meer en vertoonden minder zich herhalend gedrag.
"Er namen vier kinderen deel aan het onderzoek die nog nooit gesproken hadden," vertelt hoofd van het onderzoek Robert Naviaux.
"Twee zesjarigen en twee 14-jarigen. De zes jaar en veertien jaar oude proefpersonen, die suramine ontvingen, zeiden ongeveer
een week na die ene dosis suramine hun eerste zinnetjes. Dat gebeurde niet onder de kinderen die het placebo ontvingen." Daarnaast
bleken de kinderen die suramine toegediend hadden gekregen, veel beter te reageren op de therapieën en verrijkingsprogramma’s die
ze voorafgaand aan het experiment reeds volgden.
Het medicijn heeft nauwelijks bijwerkingen, mede omdat er slechts een kleine dosis nodig is. Wel was het effect van de behandeling
tijdelijk en na een paar weken was het medicijn uitgewerkt.
Robert Naviaux is al jaren bezig met onderzoek naar de effecten van suramin. Zo heeft hij het medicijn eerst getest op muizen en ook
daaruit bleken positieve effecten op het op autime gelijkend gedrag[3].
Handboek PDD-NOS Column: juni 2017
Sommige onderzoekers speculeren dat de Cell Danger Response (CDR) een mogelijke rol speelt in het ontstaan van autisme. De Cell Danger
Response is een reactie die van nature in elk lichaam voorkomt en optreedt als cellen beschadigd raken of te maken krijgen met
voortdurende stress. "Het doel van CDR is het beschermen van de cel en het op gang brengen van het genezingsproces," legt onderzoeker
Robert Naviaux uit. De membranen in de cel worden stugger, de cel stopt de interactie met buren en trekt zich als het ware terug tot
het gevaar geweken is. Maar soms blijft een cel steken in die Cell Danger Response. "Dit voorkomt dat het natuurlijke genezingsproces
voltooid wordt en kan de manier waarop de cel reageert op de wereld permanent veranderen. Wanneer dit gebeurt, gedragen cellen zich
alsof ze nog steeds beschadigd of in gevaar zijn, ook al is de oorzaak van de beschadiging of het gevaar allang verdwenen."
Cellen gaan abnormaal reageren en die reactie leidt tot chronische aandoeningen. "Wanneer dit gebeurt tijdens de prille ontwikkeling van
een kind, kan autisme ontstaan." Die abnormale reactie van cellen wordt in stand gehouden door moleculen die ten tijde van de
Cell Danger Response continu laten weten dat gevaar dreigt. Je kunt deze moleculen zien als continu loeiende sirenes. Wat suramine
doet, is deze sirenes het zwijgen opleggen. "En zo laten weten dat de cellulaire oorlog over is, het gevaar voorbij is en cellen
zich weer bezig kunnen houden met de taken die ze in vredestijd hebben," stelt Naviaux.
Hoewel de eerste onderzoeksresultaten veelbelovend zijn, houden wetenschappers een behoorlijke slag om de arm. Veel meer onderzoek
is nodig om met zekerheid vast te kunnen stellen dat suramine – of een vergelijkbare stof – de belangrijkste symptomen van autisme
kan aanpakken.
[1] Albulescu et al: Suramin inhibits Zika virus replication by interfering with virus attachment and release of infectious
particles in Antiviral Research – 2017
[2] Naviaux et al: Low-dose suramin in autism spectrum disorder: a small, phase I/II, randomized clinical trial in Annals of
Clinical and Translational Neurology – 2017
[3] Naviaux et al: Reversal of autism-like behaviors and metabolism in adult mice with single-dose antipurinergic therapy
in Translational Psychology – 2014
