Er is een nieuwe ster opgedoken aan het firmament van stoornissen die symptomen vertonen die enige gelijkenis vertonen met die van
ontwikkelingsstoornissen als PDD-NOS: PANDAS. PANDAS is de afkorting voor Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated
with Strep Infections.
Zoals de naam al wat aangeeft is PANDAS een ziektebeeld dat optreedt bij kinderen nadat deze geïnfecteerd is geweest met streptocokken,
een bacteriesoort. Er zou een auto-immuunreactie zijn ontstaan met als gevolg neuropsychologische problemen. Voorbeelden van
die problemen zijn dwangstoornissen en/of tic-stoornissen, die plotseling optreden of verergeren na een bacteriële infectie, zoals
een keelontsteking. Kinderen kunnen bovendien stemmingsproblemen krijgen, zijn sneller geïrriteerd, vertonen soms angststoornissen
of krijgen last van verlatingsangst. Het zijn vooral jonge kinderen (vanaf een jaar of drie tot het begin van de puberteit) die het
slachtoffer worden van dit probleem.
De vraag is dus hoe kan een normaal gesproken onschuldige bacteriële infectie bij sommige kinderen wél en bij andere kindere niet
neuropsychologische problemen veroorzaken. Het immuunsysteem zal immers al snel geactiveerd worden indien deze de bacteriele indringers
waarneemt met koorts als direct gevolg. Lukt het niet op eigen kracht dan zal de huisarts antibiotica voorschrijven. Er wordt
gespeculeerd dat bepaalde antistoffen de bloedhersenbarriére kunnen passeren en in de hersenen schade veroorzaken.
Het stellen van de diagnose PANDAS is lastig omdat er geen laboratoriumonderzoeken mogelijk zijn die het bestaan van de stoornis
ondubelzinnig kunnen vaststellen. Er worden dus een aantal criteria gebruikt om PANDAS te kunnen diagnosticeren:
[1] De aanwezigheid van een dwangstoornis en/of tic-stoornis. [2] Het begin van de symptomen tijdens de kindertijd (vanaf drie
jaar tot de puberteit). [3] Een episodisch verloop van de (ernst van de) symptomen. [4] De patiënt heeft een groep A Beta-hemolytische
streptokokken infectie gehad. [5] Een verband met neurologische abnormaliteiten (lichamelijke hyperactiviteit of schokkerige
bewegingen) [6] Een plotseling begin of vererging van de symptomen.
Handboek PDD-NOS Column: februari 2018
Maar er bestaan nogal wat problemen bij PANDAS. Zo is er een grote groep wetenschappers die vraagtekens zetten bij het bestaan van PANDAS.
Het verband tussen een streptokokkeninfectie en het ontstaan van PANDAS kan ook nog steeds niet wetenschappelijk worden ontdekt[1]. Wetenschappers
noemen PANDAS controversieel op basis van hun kennis klinische en auto-immuunziekten (...there are proposed disorders, such as PANDAS, that are
controversial on both a clinical and autoimmune basis)[2].
Ondanks het feit dat sommige wetenschappers hun twijfel hebben over het bestaan van deze stoornis hebben anderen allerlei behandelingen verzonnen
om (de symptomen van) de stoornis te behandelen. Na al die jaren heeft men alle onderzoeken maar eens naast elkaar gelegd en wat blijkt: Goed
onderzoek is schaars en de gepubliceerde onderzoeken hebben een grote kans op vooroordelen (We determined that rigorously conducted research
regarding treatments for PANDAS is scarce and published studies have a high risk of bias)[3].
De symptomen zijn bovendien dermate vaag dat iedereen en niemand de diagnose zou kunnen krijgen. De opkomst van internet en zeker sociale
media zorgen ervoor dat de (veronderstelde) problemen veel meer aandacht krijgen dan misschien gewenst is.
Hoewel kinderen wel degelijk bepaalde symptomen kunnen hebben is het niet nuttig om daarvoor een twijfelachtige stoornis bij te zoeken.
Het opent de deur van allerlei coaches en therapeuten die misbruik kunnen maken van PANDAS. Daar is uw kind zeker niet bij gebaat
[1] Shulman: Pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococci (PANDAS): update in Current Opinion in Pediatric – 2007
[2] Singer: Autoantibody-Associated Movement Disorders in Children: Proven and Proposed in Seminar in Pediatric Neurology – 2017
[3] Sigra et al: Treatment of PANDAS and PANS: a systematic review in Neuroscience and behavioural Reviews – 2018
