Jaargang 16
Nummer 7 - juli 2018
Fred de Vries - schrijver

Autisme en Slaapproblemen

Slaapproblemen komen voor bij bijna de helft van alle kinderen, die gediagnosticeerd zijn met autisme (of daaraan gerelateerde stoornissen)[1]. Het kan zelfs zo erg zijn dat het hele levensritme van een gezin verstoord wordt.

Het is nog steeds onduidelijk waarom en hoe deze slaapstoornissen vaker ontstaan bij kinderen met autisme, dan bij kinderen die geen last hebben van zo'n stoornis. Een theorie denkt de oorzaak aan te kunnen wijzen: een verstoring van de 24-uurs-klok van het lichaam, wat officieel het circadiaan ritme wordt genoemd.

Deskundigen hebben een stoornis in de DSM 5 opgenomen met de naam Circadian Rhythm Sleep Disorder (CRSD) ofwel Circadiaan Ritme Slaapstoornis.

Mensen, die last hebben van deze stoornis hebben slaappatronen die niet overeenkomen met de gebruikelijke nachtelijke slaaptijden. Er bestaat zelfs een onderverdeling in meer specifieke stoornissen.
[1] Delayed sleep phase disorder (DSPD) ofwel 'uitgestelde of vertraagde slaapfasestoornis': Je valt iedere nacht pas laat in slaap. Als gevolg daarvan word je iedere dag pas in de middag wakker of wordt niet uitgeslapen wakker;
[2] Advanced sleep phase disorder (ASPD), ofwel 'vervroegde slaapfasestoornis': Je valt iedere keer al vroeg in de avond in slaap. Als gevolg hiervan wordt je iedere dag veel te vroeg vroeg wakker, soms zelfs al rond twee uur 's nachts;
[3] Irregular sleep–wake rhythm ofwel 'onregelmatig slaap-waakritme': Het slaappatroon is opgebroken in kleine stukken. Men doet in een periode van 24 uur meerdere dutjes;
[4] Non-24-hour sleep–wake disorder ofwel 'slaap-waakritme niet geboden aan tijd': Men gaat iedere dag later naar bed en is ook geneigd iedere dag later op te staan, waardoor de 'klok langzaam verschuift'.

Het probleem kan eventueel het gevolg zijn van het gebruik van middelen, zoals slaapmiddelen, oppeppers (koffie, cola, cocaïne, methylfenidaat), alcohol.




Handboek PDD-NOS Column: juli

De behandeling van circadiaan ritme slaapstoornissen is erop gericht je kind te helpen 's nachts aan één stuk door te slapen en overdag een lange periode achtereen wakker te blijven. Er wordt dus getracht om een gezond bioritme en slaapritme te bereiken.

Een behandeling bestaat meestal uit (een combinatie van) chronotherapie, lichttherapie, praktische adviezen en het optimaliseren van het bioritme. Soms moet er echter tijdelijk ondersteuning van slaapmiddelen worden gezocht om het slaappatroon geforceerd naar normale periodes te dwingen.

Maar wat kan nu de reden zijn van die verstoringen van het slaap-waakritme, zo zul je je intussen afvragen. Onderzoeken lijken aan te tonen dat dit het gevolg kan zijn van te lage waarden van melatonine, het slaaphormoon[2].

Sommige onderzoekers menen zelfs dat een te lage waarde van dit hormoon bij de moeder zelfs een mogelijke oorzaak van autisme kan zijn[3]. Maar die conclusie lijkt me voorlopig een brug te ver.

[1] Malhi et al: Sleep Dysfunction and Behavioral Daytime Problems in Children with Autism Spectrum Disorders: A Comparative Study in Indian Journal of Pediatrics – 2018
[2] Souders et al: Sleep in Children with Autism Spectrum Disorder in Current Psychiatry Report – 2018
[3] Braam et al: Low maternal melatonin level increases autism spectrum disorder risk in children in Research in Developmental Disabilities – 2018