Plotseling was het een hit: medicinale cannabisolie. De handel sprong dankbaar bovenop dit 'nieuwe superfood' en het
wordt gepromoot als panacee voor uiteenlopende aandoeningen.
Momenteel is cannabisolie, ook bekend als wietolie, hennep(zaad)olie, THC- of CBD-olie overal te koop, zelfs bij je
drogist. Zoals te vaak het geval is, trappen lichtgelovige mensen in de meestal verzonnen claims van de handelaren.
De cannabisplant (Cannabis sativa) bevat vele psychoactieve stoffen. De werkzame bestanddelen zijn divers met bijvoorbeeld
alleen al meer dan 80 verschillende cannabinoïden, waarvan tetrahydrocannabinol (THC) en cannabidiol (CBD) de belangrijkste
stoffen zijn. THC is een psychoactieve stof, belangrijk voor het 'recreatieve' gebruik. CBD lijkt juist de effecten van THC weer
te temperen. De concentraties van alle werkzame stoffen in de plant, en voornamelijk die van THC en CBD, bepalen de werking en
vooral de bijwerkingen van cannabis. Maar iedere plant kan verschillende hoeveelheden werkzame stof bevatten. Dat ligt aan de
cultivar, de temperatuur, de bodem, het klimaat, de meststoffen, het (zon)licht. Als je de cannabisolie uit een plant extraheert
weet je dus nooit de precieze hoeveelheid werkzame stof.
De cannabisolie, die door drogisten verkocht wordt, bevat een extract van bloemen van cannabisvariëteiten met een laag gehalte
THC en met een wat hoger percentage CBD. Het is (voorlopig) legaal om dit product te verkopen in Nederland omdat het zich in een
grijs gebied bevindt tussen de Opiumwet (CBD wordt daarin niet genoemd) en de Geneesmiddelenwet (kruidengeneesmiddelen mogen
verkocht worden als bij de verkoop maar geen medische werking geclaimd wordt).
Cannabisolie zou werken tegen kanker
Het is wetenschappelijk inderdaad aangetoond dat de werkzame stofjes in de cannabisolie, THC en andere cannabinoïden, in een
reageerbuisje inderdaad de groei kunnen remmen van kankercellen. Kankercellen in een reageerbuisje gaan overigens ook dood als
je ze verhit tot boven de 100o Celcius of ze verdrinkt in zwavelzuur, maar niemand zal die behandelingen bij zichzelf durven
uitvoeren. Met andere woorden: resultaten in een reageerbuisje (in vitro) zeggen helemaal niets in de werkelijke wereld (in vivo).
De volgende stap zijn zielige proefdieren (sorry). Die onderzoeken leveren al veel minder eenduidige resultaten op, al bestaan
er een aantal wetenschappelijke onderzoeken waaruit blijkt dat cannabisolie een positief effect heeft op de groei en verspreiding
van sommige kankersoorten. Maar tegelijkertijd blijkt dat om het gewenste effect te bereiken, de concentratie cannabisolie zo hoog
moet zijn dat voor je leven gevreesd moet worden. In concentraties die bijvoorbeeld overeenkomen met het onwaarschijnlijke equivalent
THC van 100 joints. Zelfs in gepurificeerde vorm hebben natuurlijke of synthetische cannabinoïden maar een matige activiteit tegen
tumoren in preklinische modellen, in vergelijking met andere kankermiddelen. De zo gevreesde chemotherapie met allerlei zware
vergiften is dus veiliger en werkzamer dan de 'natuurlijke' cannabisolie.
Handboek PDD-NOS Column: september
Toch is dankzij alle ongeloofwaardige claims en de vrije beschikbaarheid cannabisolie een van de meest gebruikte complementaire
middelen onder kankerpatiënten geworden. Baat het niet, dan schaadt het niet is ook een gevaarlijke denkfout die vele daarbij maken.
Veel middelen, waaronder cannabisolie, hebben een negatieve invloed op medicijnen als chemostatica. Het vermindert de werking en
geeft dus de kankercellen meer kans om te overleven en zich verder in het lichaam te muteren. Bovendien zijn er intussen ook een
aantal onderzoeken die laten zien dat deze stoffen kankercellen juist aanzetten tot vermenigvuldiging en verdere verspreiding.
Er zijn tevens onderzoeksresultaten die aantonen dat cannabinoïden de tumor-onderdrukkende werking van het eigen immuunsysteem juist remmen.
Dit laatste is overigens ook recent in een klinische studie in patiënten aangetoond.
Er is tot nu toe maar één studie in kankerpatiënten uitgevoerd waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in een wetenschappelijk
tijdschrift. Spaanse onderzoekers injecteerden negen patiënten zuiver THC in de hersentumor. Het middel leverde geen extreme
bijwerkingen op, echter alle patiënten overleden binnen één jaar na de behandeling[1]. Dit past bij de levensverwachting bij
deze zeer agressieve vorm van kanker. Inspuiten van THC direct in de hersenen in het tumorweefsel staat mijlenver af van orale
toediening van cannabisolie. De conclusie is daarom gerechtvaardigd dat er op dit moment geen klinische studies zijn die aantonen
dat cannabinoïden in pure vorm, laat staan CBD- of THC-olie, enig effect hebben tegen kanker.
Cannabisolie zou werken tegen misselijkheid
Een recente meta-analyse heeft alle 79 klinische cannabisstudies op een rijtje gezet en oordeelde dat het wetenschappelijke bewijs
van lage kwaliteit is voor de claim dat cannabis misselijkheid en overgeven remt bij chemotherapie[2]. Het Zorginstituut Nederland,
dat de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) adviseert over de kwaliteit van zorg, heeft zich hierbij aangesloten
en herbevestigde een negatief oordeel nog recentelijk in 2017.
De werkelijkheid
De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) heeft in november 2017 consumenten nog officieel gewaarschuwd voor CBD en THC
producten die claimen tegen kanker te werken en noemde deze claims “onbewezen en misleidend” [3].
KWF Kankerbestrijding legt het duidelijk uit: Een genezen kankerpatiënt die cannabis gebruikt, staat niet gelijk aan een
kankerpatiënt die dánkzij cannabis is genezen. Bovendien blijft de grote groep cannabisgebruikers die niet van hun kanker genezen
meestal buiten beschouwing[4].
[1] Guzmán et al: A pilot clinical study of Delta9-tetrahydrocannabinol in patients with recurrent glioblastoma multiforme in
British Journal of Cancer – 2006
[2] Whiting et al: Cannabinoids for Medical Use: A Systematic Review and Meta-analysis in JAMA – 2015
[3] FDA: FDA warns companies marketing unproven products, derived from marijuana, that claim to treat or cure cancer – 2017
[4] KWF: Standpunt Cannabis(olie): Genezing niet bewezen, wel vermindering van klachten - 2018
