De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) stopt alle bekende symptomen en signalen van mentale problemen in handige hokjes.
Geen wonder dat psychiaters en andere behandelaars dit standaardwerk als een onmisbaar boekwerk beschouwen om tot een diagnose te komen. Zonder DSM geen
diagnose, zo is de algemene indruk, maar een nadere studie van de gebruikte beschrijvingen toont aan dat er veel overlap is. Veel symptomen en signalen
passen bij verschillende diagnoses. Het kan dus voorkomen dat de ene psychiater tot een heel andere diagnose komt dan de andere.
De wetenschap doet uiteraard onderzoek om enig licht in deze duisternis te verschaffen, maar de resultaten zijn echter op een vreemde manier verhelderend.
Onderzoekers hebben recent kunnen aantonen dat acht verschillende psychiatrische aandoeningen een gemeenschappelijke genetische structuur delen. Met andere
woorden: eenzelfde genetisch probleem kan acht verschillende aandoeningen opleveren. Het is een effect dat men pleiotropie noemt.
Deze studie levert verder bewijs dat genetische invloeden op psychiatrische aandoeningen de grenzen van onze klinische categorieën overstijgen. Ons
huidige diagnosesysteem is grotendeels gebaseerd op groepen symptomen in plaats van oorzaken. Het is heel lastig om naar de oorzaken van probleemgedrag
(probleem ligt soms bij ouders) te kijken als de druk vanuit de samenleving bestaat om een diagnose te leveren (probleem zit in het kind).
Studies, zoals deze, kunnen echter helpen om een weg te vinden naar een systeem dat selecteert op basis van onderliggende oorzaken.
De wetenschappers gebruikten bij dit onderzoek genoombrede associatie-analyses van 232.964 personen met een van de acht psychiatrische
aandoeningen - anorexia nervosa, ADHD, Autisme Spectrum Stoornis, bipolaire stoornis, ernstige depressie, obsessieve-compulsieve stoornis (ofwel dwangstoornis),
schizofrenie en het syndroom van Gilles de la Tourette. Ter controle analyseerden ze de genetische gegevens van 494.162 gezonde personen.
Handboek PDD-NOS Column: januari 2020
De onderzoekers meldden dat genetische correlatie-analyse een betekenisvolle structuur onthulde binnen de acht aandoeningen. De analyse identificeerde
drie groepen van onderling gerelateerde aandoeningen. Met behulp van meta-analyse van deze aandoeningen, ontdekten ze 109 loci op een chromosoom, die
geassocieerd konden worden met ten minste twee psychiatrische aandoeningen. Door gedeelde varianten konden de onderzoekers aandoeningen in drie groepen
indelen op basis van hun verwante genetica - die welke worden gekenmerkt door [1] dwangmatig gedrag, waaronder anorexia nervosa, dwangstoornis en, in
mindere mate, het syndroom van Gilles de la Tourette; [2] humeur en psychotische stoornissen waaronder bipolaire stoornis, ernstige depressie en schizofrenie;
en [3] neurologische ontwikkelingsstoornissen met vroege aanvang, waaronder Autisme Spectrum Stoornis, ADHD en het syndroom van Gilles de la Tourette.
Verder merkten ze op dat genen, geassocieerd met meerdere aandoeningen, een verhoogde expressie vertonen vanaf het tweede trimester van de zwangerschap.
Deze genen lijken de ontwikkeling van de hersenen te beïnvloeden, schreven ze. De bevindingen toonden ook aan dat bepaalde genvarianten vooral grote
invloed hadden op het risico op meerdere psychiatrische aandoeningen.
"Door te wijzen op pathways ofwel routes, die door verschillende aandoeningen worden gedeeld, kan dit werk de ontwikkeling van therapieën bevorderen door
inzicht te krijgen in het spectrum van gedragingen waarop ze zich waarschijnlijk zullen richten," verklaarden de wetenschappers. "Dit maakt echt duidelijk hoe wijdverbreid
pleiotropie is in de psychiatrische genetica."
[1] Cross-Disorder Group of the Psychiatric Genomics Consortium: Genomic Relationships, Novel Loci, and Pleiotropic Mechanisms
across Eight Psychiatric Disorders in Cell – 2019
