[Met toestemming van Roeline Van Driel, Senior advisor
Proscoop, deels overgenomen uit haar voorwoord bij de verhalenbundel 'Zie Mij Nu'.
Het boekje is
hier te bestellen].
In Nederland kampen te veel jongeren met lichamelijke klachten waarvoor artsen geen medische oorzaak kunnen vinden. De klachten zijn vaak vaag en onbestemd,
waardoor medici geen diagnose kunnen stellen. Voorbeelden van dergelijke klachten zijn aanhoudende hoofd- en buikpijn, vermoeidheidsklachten, duizeligheid,
rug- en schouderklachten, pijn in gewrichten, misselijkheid, slaapproblemen, etc.
Volgens recent onderzoek gaat circa 40 procent van alle consulten bij huisartsen over lichamelijke klachten waarvoor geen of onvoldoende somatische verklaring
wordt gevonden.
Men noemt deze onverklaarde klachten tegenwoordig ook wel SOLK: Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten.
Bij sommige medisch specialismen kan het percentage SOLK oplopen tot 66%. Deze getallen betreffen volwassenen. Voor kinderen en jongeren (10 tot 25 jaar)
worden soms percentages tussen de 15 tot wel 25 procent genoemd. De prevalentie neemt toe met de leeftijd. Ongeveer 40 procent van de leerlingen op de
basisschool en de helft van de jongeren binnen het voortgezet onderwijs heeft meer dan één keer per week psychosomatische klachten.
Kinderen en jongeren met SOLK vallen vaak uit op school en zijn behoorlijk beperkt in hun dagelijks leven. Ouders maken zich terecht zorgen, terwijl
professionals zich vaak onmachtig voelen en daardoor niet in staat zijn om de juiste hulp te bieden.
Gedurende de overgang van kind naar volwassene gebeurt er veel in het brein. Niet alle delen van die hersenen veranderen op hetzelfde moment gedurende
die periode. Bovendien verandert de samenleving en wordt er in toenemende mate druk op de kinderen gelegd door te willen voldoen aan de normen van het
ideale maatschappelijke plaatje. Dat alles levert soms veel stress op en die stress uit zich in de vorm van lichamelijke klachten.
Handboek PDD-NOS Column: januari 2021
Zelfs de Romeinen wisten het al:
Mens sana in corpore sano ('Een gezonde geest in een gezond lichaam'). Deze klachten zijn veelal de uitingsvorm van
onbewuste, overmatige en vaak langdurig (onderdrukte) spanning van gevoelens en emoties. Veelal is er lichamelijk niets kapot dat gerepareerd hoeft te
worden. Het negeren van deze fysieke signalen is schadelijk en op termijn zeer ziekmakend.
Artsen reageren vaak alleen op de lichamelijke klachten door deze met medicijnen te behandelen. Er wordt dus (in eerste instantie) aan voornamelijk
klacht- en symptoombestrijding gedaan. Als de klachten, ondanks het medisch ingrijpen niet verdwijnen of vervangen worden door andere vage ongerelateerde
lichamelijke klachten, wordt wellicht aan een psychische oorzaak gedacht. Dan kan een ander zorgtraject volgen, maar die route kan leiden tot een
etiket op je voorhoofd.
Een medicijn of een etiket helpen niet tegen het onderliggende probleem. Dat probleem is ongrijpbaar en onder andere het gevolg van de prestatiedrang
van de moderne maatschappij. Die levert voortdurende stress op en stress zorgt voor de aanmaak van stresshormonen. Stresshormonen zijn bedoeld om je in
gevaarlijke situaties te helpen overleven: de
fight or flight response ('vecht-of-vlucht reactie'). Dat is een nuttige reactie op de korte termijn, maar
een hele schadelijke op de langere termijn. Indien je lichaam voortdurend stresshormonen aanmaakt levert dat een hele serie lichamelijke en geestelijke
problemen op. Die problemen lijken veel op die van SOLK.
Echter, wanneer emoties werkelijk gevoeld mogen worden en er echt aandacht is voor het verhaal van de jongere, kunnen klachten als vanzelf verdwijnen. De
aanpak begint namelijk met empathie en erkenning.
Veel meer informatie over SOLK is
hier te vinden.
