Jaargang 20
Nummer 1 - januari 2022
Fred de Vries - Auteur

Zink en therapieresistente depressie

Lang niet alle patienten met een depressie hebben baat bij de behandeling met een antidepressivum. Circa 45% van hen vertoont na zes weken geen respons op de behandeling. Bij patienten met depressie zijn vaak lage zinkspiegels waargenomen. Suppletie met zink zou het effect van antidepressiva kunnen verbeteren, met name bij therapieresistente patienten.

Zink bij therapieresistente depressie
Een zinktekort kan een (mede)oorzaak zijn van het krijgen van een depressie. En de mate van het tekort wordt in verband gebracht met de ernst van de depressie[1][2]. Ook de (mate van) respons op behandeling met antidepressiva kan in verband staan met de zinkstatus[1].

Resultaten van diverse studies lijken er op te wijzen dat suppletie met zink gunstig kan zijn in aanvulling op de behandeling met antidepressiva.

Lage zinkinname verhoogt risico op depressie
Een recente epidemiologische studie onder 3.708 patienten, waarvan 2.163 vrouwen, liet zien dat bij vrouwen met de laagste inname van zink (gemiddeld 7,6 milligram) het risico op een depressie 80% hoger was dan bij vrouwen met de hoogste inname (gemiddeld 13 milligram)[1]. Een lage zinkinname had ook nog eens invloed op het effect van een behandeling tegen hun depressie. De kans op therapieresistentie was de helft lager bij een dagelijkse zinkinname van minstens 12,8 milligram, vergeleken met een lagere zinkinname. In deze studie kwam dit effect alleen bij vrouwen naar voren en - vreemd genoeg - niet bij mannen[1].

Verbetering effect antidepressiva
Braziliaanse onderzoekers hebben recent een review en meta-analyse uitgevoerd van zes geselecteerde onderzoeken om te bekijken of zinksuppletie depressieve symptomen kan verbeteren[3]. Van in totaal 866 deelnemers konden de gegevens beoordeeld worden. De studies duurden van 10 tot 12 weken. De doses van de zinksuppletie voor volwassenen was 25 milligram per dag. De follow-up periode was 2 tot 6 maanden[3].

In vier van de zes studies werd zinksuppletie gegeven naast een behandeling met antidepressiva. Uit analyse van deze vier studies kwam naar voren dat zinksuppletie een behoorlijke bijdrage leverde aan de verbetering van een klinische depressie tijdens behandeling met antidepressiva. Daarbij was het effect van zinksuppletie verreweg het sterkst bij therapieresistente patienten[3].




Handboek PDD-NOS Column: januari 2022

Zink belangrijke voedingsstof voor de hersenen
Als cofactor is zink in het menselijk lichaam betrokken bij de werking van meer dan 300 enzymen, waaronder enzymen die nodig zijn voor de groei en ontwikkeling van zenuwweefsel. Daarnaast heeft zink een invloed op onder meer de neurotransmissie en is het een neuromodulator van belangrijke receptoren, zoals de receptoren voor gamma-aminoboterzuur (GABA) en glutamaat (NMDA-receptor)[3]. Bij een zinktekort kunnen pro-inflammatoire cytokinen (ontstekingseiwitten) en verstoring van het functioneren van serotonine in de hersenen meespelen bij het ontstaan van een depressie[3]. Verder kan een zinktekort tot een depressie leiden door een stijging van cortisolspiegels (met hyperactivatie van de HPA-as); afname van neurogenese en neuroplasticiteit; en door verstoring van de glutamaat-homeostase (overprikkeling van de NMDA-receptor)[1]. Al deze factoren kunnen tevens bijdragen aan de genoemde therapieresistentie voor antidepressiva.

De respons op een behandeling met antidepressiva kan overigens ook verbeteren door leefstijl- en voedingsmaatregelen die insuline-resistentie kunnen verminderen[4]. Bekend was bovendien ook al dat zinksuppletie de insulinegevoeligheid kan verbeteren en mogelijk draagt ook dit bij aan het gunstige effect van zink bij de behandeling met antidepressiva.

Bronnen.

[1] Hoepner et al: Impact of Supplementation and Nutritional Interventions on Pathogenic Processes of Mood Disorders: A Review of the Evidence in Nutrients : 2021
[2] Szewczyk et al: The role of magnesium and zinc in depression: similarities and. Magnesium Research : 2018
[3] Da Silva et al: Zinc supplementation combined with antidepressant drugs for treatment of patients with depression: a systematic review and meta-analysis in Nutrition Reviews : 2021
[4] Jeremiah et al: Evaluation of the effect of insulin sensitivity-enhancing lifestyle- and dietary-related adjuncts on antidepressant treatment response: A systematic review and meta-analysis in Heliyon : 2020