Volgens recent onderzoek zijn vegetariers twee maal vaker depressief dan vleeseters[1].
De studie is gebaseerd op onderzoeksgegevens uit Brazilie. De resultaten sluiten aan bij eerder onderzoek dat ook al hogere percentages depressies vond bij
mensen die geen vlees eten[2]. De nieuwe studie geeft echter aan dat deze link onafhankelijk van de voedingsinname bestaat.
Het lijkt misschien eenvoudig om te zoeken naar een verband tussen een dieet en specifieke gezondheidsproblemen en aan te nemen dat de eerste de laatste
veroorzaakt door een vorm van voedingstekorten. Maar zo eenvoudig is het allemaal niet.
De nieuwe analyse hield namelijk rekening met een breed scala aan voedingsfactoren, waaronder de totale calorie-inname, eiwitinname, inname van micronutrienten
en het niveau van voedselverwerking. Die gegevens suggereren dat de hogere mate van depressie onder vegetariers niet wordt veroorzaakt door de voedingswaarde
van hun dieet.
Maar wat zou het verband tussen vegetarisme en depressie dan kunnen verklaren? Is er een mechanisme dat niet aan voeding gerelateerd is, waardoor vegetarisme
een depressie veroorzaakt?
Het is inderdaad mogelijk dat depressieve mensen eerder geneigd zijn om vegetarier te worden dan andersom. Enkele symptomen van een depressie kunnen zijn:
het piekeren over negatieve zaken en het hebben van schuldgevoelens.
Iedereen kan bijvoorbeeld de verontrustende beelden tegenkomen van mishandelde dieren in slachthuizen en de gevolgen van de bio-industrie, maar het is mogelijk
dat depressieve mensen eerder over die zaken blijven piekeren en zich meer schuldig voelen voor hun aandeel in die kwalijke toestand.
Ook is het mogelijk dat het volgen van een vegetarisch dieet een depressie veroorzaakt om andere redenen dan voeding. Zelfs als er geen 'happy nutrient'
ontbreekt in een vegetarisch dieet, kan het zo zijn dat het achterwege laten van vlees op een andere manier depressie veroorzaakt. We zijn als menselijke soort
immers ge-evolueerd tot omnivoor, een alleseter die zowel vlees als plantaardig voedsel kan verteren.
Een vegetarisch dieet kan bijvoorbeeld van invloed zijn op je relatie met anderen en betrokkenheid bij sociale activiteiten. Je sluit zaken uit en dat betekent
dat je zelf ook kan worden uitgesloten bij bepaalde sociale aangelegenheden. Je dient je altijd te verdedigen, bent steeds bezig met het uitleggen waarom je ooit
vegetarier bent geworden.
Handboek PDD-NOS Column: november 2022
De nieuwe studie is met name gebaseerd op onderzoeksgegevens die zijn verzameld in Brazilie, een land waar zelden geen vlees op het menu staat. Sommige
onderzoeksgegevens wijzen op een sterke toename van het vegetarisme in dat land in de afgelopen jaren, van 8% in 2012 tot 16% in 2018. Een recente poll in
een krant ondervroeg echter meer dan 14.000 Brazilianen en vond slechts 82 vegetariers, wat nauwelijks meer is dan een half procent.
Men moet zich afvragen of hetzelfde verband tussen vegetarisme en depressie zou worden waargenomen in een land als India of andere landen waar vegetarisme meer de
sociale norm is. Wat nog belangrijker is, zullen we, naarmate het vegetarisme in ontwikkelde Europese landen toeneemt, de relatie tussen vegetarisme en depressie na verloop van tijd zien verdwijnen?
Ten slotte is het mogelijk dat noch vegetarisme noch depressie de veroorzaker van het andere probleem is, maar beide worden geassocieerd met
een nog onbekende derde factor.
Dit kan een willekeurig aantal kenmerken of ervaringen zijn die verband houden met zowel vegetarisme als depressie.
Vrouwen hebben bijvoorbeeld meer kans dan mannen om vegetarier te zijn en hebben tegelijkertijd ook meer kans op een depressie[3]. De Braziliaanse studie hield echter
rekening met geslacht, waardoor deze specifieke derde variabele werd uitgesloten.
Er zijn verschillende mogelijke redenen voor het verband tussen vegetarisme en depressie. Deze nieuwe studie suggereert dat een vegetarisch voedingspatroon niet de
oorzaak is van een depressie.
In plaats daarvan kunnen de negatieve sociale ervaringen van een vegetarier bijdragen aan depressie, kan depressie een verhoogde kans veroorzaken om
vegetarier te worden, of zowel vegetarisme als depressie kunnen worden veroorzaakt door een derde variabele, zoals blootstelling aan gewelddadige beelden van de vleesindustrie.
[1] Kohl et al: Association between meatless diet and depressive episodes: A cross-sectional analysis of baseline data from the longitudinal study of adult
health (ELSA-Brasil) in Journal of Affective Disorders (2023)
[2] Rosenfeld: The psychology of vegetarianism: Recent advances and future directions in Appetite (2018)
[3] Pfeiler, Egloff: Examining the 'Veggie' personality: Results from a representative German sample in Appetite (2018)
