Mensen met een dwangstoornis ofwel obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) lopen mogelijk een groter risico op overlijden door zowel natuurlijke als onnatuurlijke oorzaken
dan mensen zonder die stoornis, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.
Er bestaan, zo denkt men, een tweetal varianten, namelijk
Harm Avoidance en de
Not Just Right Experience, soms ook wel
Feeling of Incompleteness
genoemd. Er is echter altijd sprake van onrust die iemand niet van zich af kan zetten (obsessies) en handelingen om de onrust kwijt te raken (compulsies). De obsessies
kunnen uiterlijke handelingen betreffen, maar ook mentale.
OCD is doorgaans een langdurige stoornis die ongeveer 2% van de bevolking treft. Dit syndroom wordt ook geassocieerd met slechtere schoolprestaties, slechtere kansen op de arbeidsmarkt, alcohol- en middelenmisbruik, en een verhoogd risico op overlijden.
Eerdere studies naar specifieke doodsoorzaken bij OCD hebben zich voornamelijk gericht op onnatuurlijke oorzaken (bijvoorbeeld zelfmoord), maar er is weinig bekend over specifieke natuurlijke oorzaken.
Om deze kenniskloof te dichten, wilden onderzoekers het risico op overlijden door alle oorzaken en specifieke oorzaken bij mensen met OCD schatten in vergelijking met personen zonder OCD en met hun niet-getroffen broers en zussen[1].
Met behulp van gegevens uit verschillende Zweedse bevolkingsregisters identificeerden ze 61.378 personen met OCD en 613.780 personen zonder OCD, gematcht (1:10) op geslacht, geboortejaar en woonplaats, en een verdere broer- of zusgroep van 34.085 personen met OCD en 47.874 personen zonder OCD.
Over het algemeen hadden personen met OCD een hoger sterftecijfer dan de personen zonder OCD (respectievelijk 8,1 versus 5,1 per 1000 persoonsjaren).
Handboek PDD-NOS Column: december 2024
Na correctie voor een reeks potentieel invloedrijke factoren zoals geboortejaar, geslacht, provincie, migrantenstatus, opleiding en gezinsinkomen, hadden mensen met OCD een 82% verhoogd risico op overlijden door welke oorzaak dan ook. Het extra risico op overlijden was hoger voor zowel natuurlijke (31% verhoogd risico) als, met name, onnatuurlijke doodsoorzaken (een drievoudig verhoogd risico).
Van de natuurlijke doodsoorzaken hadden mensen met OCD verhoogde risico's vanwege ziekten van het ademhalingsstelsel (73%), mentale en gedragsstoornissen (58%), ziekten van het urogenitale stelsel (55%), endocriene, nutritionele en metabolische ziekten (47%), ziekten van het bloedsomloopstelsel (33%), zenuwstelsel (21%) en spijsverteringsstelsel (20%).
Van de onnatuurlijke oorzaken vertoonde zelfmoord het hoogste risico op overlijden (een bijna vijfvoudig verhoogd risico), gevolgd door ongelukken (een 92% verhoogd risico).
Het risico op overlijden door welke oorzaak dan ook was vergelijkbaar bij zowel vrouwen als mannen, hoewel vrouwen met OCD een hoger relatief risico hadden om te sterven aan onnatuurlijke oorzaken dan mannen met OCD, waarschijnlijk vanwege het lagere basisrisico onder vrouwen in de algemene bevolking, zo merken de onderzoekers op.
Omdat dit (slechts) een observationele studie is, kunnen er dus geen oorzaken worden vastgesteld.
De onderzoekers concluderen: Niet-overdraagbare ziekten en externe doodsoorzaken, waaronder zelfmoorden en ongelukken, leveren belangrijke bijdragen aan het verhoogde risico op sterfte bij mensen met OCD.
[1] Lorena Fernandez de la Cruz et al: All cause and cause specific mortality in obsessive-compulsive disorder: nationwide matched cohort and sibling cohort study in British Medical Journal : 2024
