Bisfenol A (BPA) is een chemische stof, die voornamelijk gebruikt wordt als weekmaker bij de productie van kunststoffen. Het wordt het gebruikt in verpakkingsmateriaal van voedsel zoals hard plastic flessen en blikjes. Het kan van daaruit in kleine hoeveelheden in ons lichaam terechtkomen.
Dat Bisfenol A is geen gezond stofje. Er bestaat al lange tijd discussie over het mogelijke risico op gezondheidsproblemen door Bisfenol A. Uit studies met muizen blijkt Bisfenol A effect te hebben op het immuunsysteem. Zelfs bij lagere hoeveelheden. Ook kan het de hormoonhuishouding verstoren en is het schadelijk voor de vruchtbaarheid. Bij grotere hoeveelheden kan het huidreacties geven en luchtwegirritatie.
Verder wordt Bisfenol A in verband gebracht met obesitas, ADHD, diabetes en prostaatkanker, al is een oorzakelijk verband is nog steeds onzeker[1].
Het gevolg van dit alles is dat er de laatste jaren steeds strengere regels gekomen voor het gebruik van Bisfenol A in verpakking voor voedsel. Sinds 2011 is het verboden om Bisfenol A te gebruiken voor verpakkingsmaterialen en flessen voor kindervoeding. Ook zijn er strengere regels voor het gebruik in speelgoed dat bedoeld is om in de mond te stoppen voor kinderen onder de 3 jaar.
Het aantal kinderen dat gediagnosticeerd wordt met autisme en ADHD is de laatste tientallen jaren sterk toegenomen. Uiteraard heeft dat een aantal oorzaken: misschien wordt het beter herkend, misschien zijn de opvoedingsmethodieken veranderd, misschien zijn ouders niet altijd aanwezig (sleutelkinderen), maar misschien speelt Bifenol A ook een onzichtbare rol.
Recent wetenschappelijk onderzoek lijkt aan te tonen dat kinderen met autisme en ADHD de Bisfenol A anders uit hun lichaam verwijderen dan kinderen zonder die aandoeningen[2].
Onderzoekers in de Verenigde Staten keken naar drie groepen kinderen: 66 met autisme, 46 met ADHD en 37 neurotypische (ofwel normale) kinderen. Ze analyseerden met name het proces van glucuronidatie, een chemisch proces dat het lichaam gebruikt om gifstoffen uit het bloed te verwijderen via de urine.
Handboek PDD-NOS Column: october 2024
Ze ontdekten dat kinderen met autisme en ADHD de Bisfenol A en een andere vergelijkbare verbinding genaamd di-ethylhexylftalaat (DEHP) niet zo efficient uit hun lichaam konden verwijderen als de andere kinderen, wat mogelijk leidde tot langere blootstelling aan de toxische effecten van die chemische stoffen.
Alleen in het geval van Bisfenol A was het verschil statistisch significant: de efficiëntie werd met ongeveer 11 procent verminderd voor kinderen met autisme en 17 procent voor kinderen met ADHD, vergeleken met de kinderen in de controlegroep.
De onderzoekers denken dat piepkleine mutaties in het genetisch materiaal bij bepaalde kinderen kan betekenen dat BPA niet zo goed kan worden opgeruimd als noodzakelijk is, wat betekent dat het stofje langer in het lichaam blijft zitten. Dat zou potentieel schade kunnen veroorzaken in termen van de ontwikkeling en werking van neuronen in de hersenen.
Van aandoeningen als autisme en ADHD wordt verondersteld dat de oorzaak een combinatie van genetische en omgevingsinvloeden zal zijn. Deze nieuwe studie koppelt eigenlijk beide mogelijke oorzaken aan elkaar. Dit is echter slechts een deel van het verhaal: niet elk kind met een neurologische ontwikkelingsstoornis had problemen met het uitspoelen van Bisfenol A en dus er spelen ook andere factoren mee.
Maar zelfs nu is nog niet helemaal duidelijk of Bisfenol A ontwikkelingsstoornissen veroorzaakt of dat een bestaande ontwikkelingsstoornis de afbraak van Bisfenol A verstoort.
"Er is een uitgebreide hoeveelheid epidemiologisch bewijs voor een relatie tussen neurologische ontwikkelingsstoornissen en milieuverontreinigende stoffen zoals weekmakers [als Bisfenol A]", zo schreven de onderzoekers.
[1] Kim et al: Association of bisphenol A, bisphenol F, and bisphenol S with ADHD symptoms in children in Environment International - 2022
[2] Stein et al: Bisphenol-A and phthalate metabolism in children with neurodevelopmental disorders in PLOS One - 2023
