Recent onderzoek lijkt aan te tonen dat de neurotransmitter dopamine van cruciaal belang is voor de neurale ontwikkeling[1]. In de hersenen zijn dopaminesignalen, een 'boodschapper' die het mogelijk maakt voor zenuwcellen om met elkaar te communiceren, cruciaal voor gemotiveerd gedrag, maar onderzoek heeft een verband aangetoond tussen verminderde dopaminesignalering tijdens de ontwikkeling en autismespectrumstoornissen (ASS).
Deze resultaten benadrukken de noodzaak om ontwikkelingssignaleringsroutes te verkennen om de oorsprong van ASS te begrijpen, wat mogelijk kan leiden tot gerichte behandelingen.
Hoewel dopamine in het algemeen 'slechts' wordt gezien als een neurotransmitter, is de betekenis ervan in de ontwikkelingsaspecten van autisme grotendeels onontgonnen.
Om de ontwikkelingsachterstanden bij autism en gerelateerde stoornissen systematisch te analyseren, werden twee grote publiekelijk beschikbare Amerikaanse datasets gebruikt: de Gene Expression Omnibus-database van het National Center for Biotechnology Information (NCBI) en de RNA-sequentiegegevens van Arkinglab.
Analyse van menselijke hersenen bracht behoorlijke correlaties aan het licht tussen veranderingen in dopaminerge signaalroutes en neurale ontwikkelingssignalering bij kinderen met autisme. Dit suggereert een mogelijk verband tussen verstoorde dopamine-signalering in de ontwikkeling van de hersenen tijdens de zwangerschap.
Handboek PDD-NOS Column: juni 2024
Om dit verband te onderzoeken, gebruikten verdere onderzoekers het zebravismodel om de effecten van verstoorde dopaminerge signalering op de ontwikkeling van neurale circuits te bestuderen. Zebravissen hebben veel delen van de hersenen die de mens ook heeft. Onderdelen als zicht, gehoor, reuk, het aansturen van spieren zitten op dezelfde plek als bij de mens. Bovendien hebben zebravissen hebben verschillende soorten cellen: stamcellen, zenuwcellen en gliacellen. Dat maakt ze een zeer geschikt model voor wetenschappelijk onderzoek.
De onderzoekers ontdekten dat verstoringen in de dopaminerge signalering van de ontwikkeling leidden tot afwijkingen in het neurale circuit en gedragsfenotypes die doen denken aan autisme bij zebravislarven.
Onderzoeksleider Dr. Chen verklaarde dat ze verrast waren door de omvang van de impact die dopaminerge signalering blijkt te hebben op de neuronale specificatie bij de zebravis, waardoor mogelijk de basis wordt gelegd voor circuitverstoring in autisme-gerelateerd fenotype.
Dit onderzoek werpt licht op de rol van dopamine bij de vorming van neurale circuits tijdens de vroege ontwikkeling, vooral in de context van autisme. Het begrijpen van deze mechanismen zou in de toekomst kunnen leiden tot nieuwe therapeutische interventies die zich richten op dopaminerge signaalroutes om de gevolgen bij personen met autisme en andere ontwikkelingsstoornissen te kunnen verminderen.
[1] Lu et al: Developmental Dopaminergic Signaling Modulates Neural Circuit Formation and Contributes to Autism Spectrum Disorder Related Phenotypes in The American Journal of Pathology : 2024
