Er bestaat behoorlijk wat bewijs dat ADHD het moeilijk maakt om 's nachts (in) te slapen. Wetenschappelijk onderzoek heeft echter minder aandacht aan de gevolgen van die (in)slaapproblemen. Die zijn eenvoudig te voorspellen: stemmingsveranderingen, concentratieproblemen en een lager energieniveau gedurende de dag. Uit een enquete onder ADHDers bleek dat 83% van hen moeite heeft om zich 's avonds, in het weekend of op vakantie te ontspannen.
Hurry sickness
De term 'hurry sickness' ofwel 'haastziekte' werd in de jaren 70 van de vorige eeuw bedacht door cardioloog Dr. Meyer Friedman. Hij en zijn collega, Dr. Ray Rosenman, deden onderzoek naar de impact van levensstijl en persoonlijkheid op de gezondheid van het hart. Ze stelden vast dat 'haastziekte' een belangrijke bijdrage levert aan stressgerelateerde gezondheidsproblemen, met name bij mensen met een type A-persoonlijkheid. Dat zijn mensen die competitief, zeer georganiseerd en vaak overmatig gefocust zijn op tijd.
Wat veroorzaakt haastziekte?
Verschillende factoren dragen bij aan het ontstaan van haastziekte:
[1] Culturele verwachtingen: Onze moderne maatschappij verheerlijkt vaak drukte en productiviteit, waardoor mensen denken dat hun waarde afhangt van hoeveel ze op een dag kunnen bereiken.
[2] Technologie: Het digitale tijdperk heeft een constante toestroom van informatie en communicatie opgeleverd. De verwachting om snel te reageren op e-mails, sms'jes en sociale media kan het gevoel van urgentie versterken.
[3] Leefstijlkeuzes: Te veel werk, sociale verplichtingen en persoonlijke verantwoordelijkheden kunnen een achterstand aan taken opleveren, wat leidt tot een eindeloze cyclus van haasten.
[4] Persoonlijkheidskenmerken: Sommige mensen bezitten van nature eigenschappen die hen vatbaar maken voor 'haastziekte', zoals perfectionisme of competitiviteit.
Als je bovenstaande factoren even op je in laat werken, dan is het nauwelijks voor te stellen hoe iemand in onze samenleving 'haastziekte' volledig zou kunnen vermijden. We hebben immers slechts een beperkte controle over de genoemde factoren. We worden grotendeels geleefd door onze omgeving en onze persoonlijkheid.
Dus als je herkenning voelt, of een zinkend gevoel van 'nou, dit verklaart veel,' dan ben je in goed gezelschap, want tegenwoordig zullen veel lotgenoten in hetzelfde schuitje zitten. Natuurlijk reageert de ene beter op deze sociale, mentale en psychologische druk dan de andere, maar een voortdurende druk zal voor sommigen onder jullie onherroepelijk leiden tot een burn-out.
Handboek PDD-NOS Column: november 2025
