Voor de behandeling van ADHD worden van stimulantia als methylfenidaat (merknaam: Ritalin) of amfetamine (merknaam: Adderall) voorgeschreven. Nu kun je denken dat het drinken van koffie een mogelijke vervanging zou kunnen zijn van die onnatuurlijke medicatie. Koffie bevat immers cafeine en dat is ook een stimulant en het is nog van een natuurlijke bron ook.
In de plant heeft cafeine een functie bij de verdediging tegen insectenvraat. De stof is zo potent dat het sommige insecten verlamt die de plant aanvreten.
Mensen die iedere ochtend van een kop koffie (of zelfs meerdere) drinken, hebben ontdekt dat het je helpt om op gang te komen en dus met de nodige energie de dag kan beginnen. Datzelfde effect heeft cafeine op iemand met ADHD. Het verbetert de concentratie, verhoogt de productiviteit, bevordert de alertheid en lijkt de symptomen van je ADHD te verminderen[1].
Maar, voordat je je medicatie in de prullenbak werpt en overgaat op koffie (of andere cafeinehoudende dranken), lees eerst het vervolg van dit artikel even aandachtig door.
Medicatie tegen de gevolgen van ADHD biedt betrouwbare, constante symptoombeheersing, terwijl de impact van cafeine onvoorspelbaar is. Je weet precies hoeveel milligram van de werkzame stof je inneemt met een voorgeschreven stimulant. Een koffieboon is een natuurproduct en iedere koffieboon kan een andere hoeveelheid cafeine bevatten. Dus zelfs als je elke ochtend precies dezelfde hoeveelheid koffie van hetzelfde merk zet, kan het cafeinegehalte per kopje behoorlijk verschillen door natuurlijke variaties in de bonen.
Bovendien moet je, om een constant niveau aan cafeine in je lichaam te houden, regelmatig koffie bijtanken. Bovendien helpt cafeine natuurlijk niet tegen alle symptomen van ADHD.
De medicatie tegen de verschijnselen van ADHD werkt specifiek in je hersenen, waar het probleem verborgen zit. Cafeine daarentegen heeft een effect in je hele lichaam. Hoewel cafeine energie en alertheid verbetert, zal het ook je bloeddruk verhogen en het daardoor risico op een hartaanval iets verhogen. Andere zeldzame bijwerkingen zijn onder meer slaapproblemen, ontstekingen, angstgevoelens en hoofdpijn.
Handboek PDD-NOS Column: September 2025
Cafeine heeft een verschillend effect op mensen. De een kan zes kopjes koffie per dag drinken en zich goed voelen omdat zijn snelle metabolisme de cafeine snel afvoert. De ander kan zich na een enkel kopje koffie juist al nerveus voelen, zich trillerig voelen en hoofdpijn krijgen, omdat zijn tragere metabolisme er langer over doet om cafeine af te breken. De cafeine zit dus langer in je lichaam.
Ik weet het: De voorgeschreven stimulerende middelen kunnen ook bijwerkingen veroorzaken, maar iemand met ADHD proberen er altijd samen met de huisarts uit te komen om die bijwerkingen onder controle te krijgen door het aanpassen van de dosis of het voorschrijven van een alternatief medicijn.
De combinatie van een stimulerend medicijn met cafeine kan echter in potentie ernstige bijwerkingen veroorzaken. Als je koffie drinkt terwijl je een stimulerend medicijn moet slikken, is het verstandig om dit eens even met je huisarts te bespreken. Misschien dat een aanpassing van de dosering van je medictie noodzakelijk is.
Niet-stimulerende medicijnen hebben minder kans op interactie met cafeine. Stimulerende medicijnen zijn echter meestal de eerste keuze voor de behandeling van ADHD-symptomen, omdat ze voor ongeveer 80% van de mensen met ADHD werken.
Koffie en vooral cafeinehoudende energiedrankjes zijn tegenwoordig onderdeel geworden van de levensstijl van tieners, maar ouders zouden hun kinderen nooit moeten aanmoedigen om al op te jonge leeftijd cafeinehoudende dranken te drinken. Stimulerende medicijnen vormen, samen met slaap, beweging en gezonde voeding, een veiliger en effectiever behandelplan voor ADHD.
[Ja, ik weet dat het woord cafeine met een trema op de i geschreven hoort te worden, maar deze website is zo verouderd dat dit niet meer lukt]
[1] Vazquez et al: Effects of Caffeine Consumption on Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) Treatment: A Systematic Review of Animal Studies in Nutrients : 20222
